لاستیک خودرو یکی از مهمترین بخشهای اجزاء بیرونی خودرو به حساب می‌آید که در روند مصرف سوخت و ایمنی خودرو نقش پررنگی دارد.
همیشه صرفا تایر خوب یا بد وجود ندارد، برای شناخت و خرید لاستیک مناسب باید به نکاتی همچون شرایط آب و هوایی محل زندگی‌تان، نوع تجربه رانندگی خود و قیمت لاستیک توجه نمایید.
به طور کلی، هشت نوع تایر خودرو وجود دارد که هریک دارای عملکردی متفاوت است. اما کدام نوع برای شما مناسب است و چرا؟
با ما همراه باشید تا بیشتر درباره انواع لاستیک خودرو بدانید.
مواد تشکیل دهنده لاستیک خودرو:
تایر خودرو از بخشها و مواد مختلفی تشکیل شده است که به طور خلاصه عبارتند از: کائوچو ،دوده ، نخ یا سیم ، محافظت کننده ها و سایر عوامل شیمیایی.
- تایر های بایاس: در این دسته از تایر ها امتداد نخ های لایه با خط مرکزی تایر مورب می‌سازد. قرارگیری لایه ها روی یکدیگر به صورت ضربدری است.جنس نخ لایه ها از نایلون است و در بدنه تایر، به جز در ناحیه طوقه ها ، از سیم فولادی استفاده نمی‌شود .
- تایر های رادیال : در تایر های رادیال نخی ، امتداد نخ های لایه با خط مرکزی تایر زاویه ای در حدود 90 درجه می‌سازد و به عبارت دیگر امتداد نخ ها در جهت شعاعی قرار گرفته است . جنس نخ لایه ها عموما از ریون یا پلی استال است .
ویژگی های مهم تایر رادیال :
- مصرف سوخت کم
- پایداری حرکتی خوب
- رانندگی راحت
- دوام و طول عمر زیاد
- شتاب گیری و ترمز گیری سریع و مطمئن
- فرمان پذیری مناسب
- مقاومت در مقابل پنچری
- دیواره (سایدوال) شامل لایه ها ، سیم های طوقه ،فلیپر ، برگشتی لایه ها ،لایه تقویت کننده ناحیه طوقه ، چیفر ، خط فلنچ رینگ ، گارد محافط ، ناحیه شانه و بریکر
- رویه یا عاج تایر شامل لاستیک آج ، شیار ، لاستیک زیره عاج و گودرپی پشت طوقه
- مجموعه لایه های بدنه ( کارکاس )
- طوقه شامل گودی پشت طوقه ، پاشنه طوقه و پنجه طوقه
برای افزایش کارایی رویه تایر،علاوه بر استفاده از مواد تشکیل دهنده خاص ، معمولا آنها را باطرح های خاصی شیاردار و منقوش می‌سازند . این نقوش را کلا نقش گل یا الگو (Pattern ) می‌نامند . طرح گل علاوه بر زیبا کردن ظاهر تایر، در کارکرد بهینه آن از نظر چنگک زنی بهتر، ترمز گیری مناسب تر، راندن آب سطح جاده به طرفین مسیر حرکت تایر و همچنین خنک کردن تایر بسیار موثر است که در مجموع انواع گل های تایر را با توجه به کاربرد های آن می‌توان به چند دسته تقسیم کرد.
انواع تایر
تایر چهار فصل
تایر چهار فصل اولین بار در سال ۱۹۷۷ هنگامی که شرکت Goodyear تایرهای مدل Tiempo را معرفی کرد، نامگذاری شد. ایده پشت این مفهوم، ارائه یک راه حل برای رفع دشواری دو بار تعویض لاستیک در سال برای فصول زمستان و تابستان بود. لاستیک‌های چهار فصل از آج ترکیبی با جنس لاستیک ساخته شده‌اند و در هر شرایط آب و هوایی انعطاف خود را حفظ می‌کنند. آج روی این تایرها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا در جاده‌های برفی و یا عبور از آب، کشش و فرمانپذیری خودرو را در شرایط ثابت نگاه دارند تا خودرو دچار انحراف نشود. ممکن است متوجه شده باشید که بسیاری از مدل‌های تایرهای چهار فصل با مارک M + S در بازار موجود هستند. این نماد مخفف Snow (برف) و Mud (گل و لای) است که بر اساس آزمایش‌های صنایع تایر ارائه شده است. در ابتدا، این نماد به معنای تفاوت میان تایرهای دارای سیم‌های مورب با آج برجسته از تایرهای دارای آج معمولی بود که بیشتر در کامیون‌های سبک و تایرهای رادیال (شعاعی) اتومبیل استفاده می‌شد. با گذشت زمان این علامت برای لاستیک‌های چهار فصل به کار رفته شد. نام “چهار فصل” مطمئنا بیان می‌کند که این تایرها می‌توانند در تمام طول سال استفاده شوند. این مساله تا حدی درست است یعنی تایرهای تمام فصل به طور معمول در شرایط آب و هوایی که درجه حرارت بالاتر از ۴۵ درجه فارنهایت (۷ درجه سانتیگراد) باشد بهترین کارآیی را دارند.
تایر بزرگراه
تایرهای بزرگراه عمدتا برای جاده‌های آسفالت شده استفاده می‌شوند. آنها مختص حمل و نقل جاده‌ای در نظر گرفته شده و معمولا در پیمودن مسافت‌های طولانی با دوام هستند. این نوع تایرها برای سواری نرم و آرام و برای فرمانپذیری قابل پیش بینی در اتومبیلها، کامیون‌ها و خودروهای شاسی بلند طراحی شده‌اند. اکثر تایرهای مناسب بزرگراه دارای بلوک‌های مستقل آج و ریزشیارهای چند گانه در اطراف تایر می‌باشند تا به این طریق عملکرد بهینه‌ای در جاده با شرایط آب و هوایی متوسط داشته باشند. تایرهای بزرگراه بیشتر با نماد M + S عرضه می‌شوند و قادر به تطبیق همه جانبه در شرایط چهار فصل هستند.
تایر مناسب برای تمام سطوح
تایرهای مناسب برای تمام سطوح طراحی شده‌اند تا سطح بالایی از کشش را در انواع جاده‌ها و سطوح تامین کنند. مدل‌هایی که در زیرمجموعه این نوع از تایر قرار می‌گیرند دارای طراحی آج‌های باز می‌باشند که برای رانندگی خارج از جاده و همچنین در خیابان‌های آسفالت مناسب هستند. مهمترین نکته که باید در مورد تایرهای تمام سطوح در ذهن داشته باشید این است که این نوع تایرها چند منظوره استفاده می‌شوند بنابراین، اگر فقط در جاده‌ها و بزرگراه‌های آسفالت شده حرکت می‌کنید این تایرها گزینه خوبی به حساب نمی‌آیند.
تایرهای تمام سطوح برای:
- کامیون‌های سبک
- وانت‌های پیکاپ
- خودروهای شاسی بلند
- خودروهای چهار چرخ محرک
ایده‌آل هستند.
تایر ورزشی
تایرهای ورزشی در کامیونت‌ها و وانت‌های پیکاپ سبک استفاده می‌شوند و برای فرمانپذیری و عملکرد عالی و البته متناسب با ظاهر آنها طراحی شده‌اند. تایرهای ورزشی با توجه به تماس بیشتر در جاده‌های آسفالته چسبندگی عالی را ارائه می‌کنند. این تایرها معمولا با رینگ‌های بزرگتر استفاده می‌شوند و با نسبت ارتفاع به عرض کم، که معمولا ۵۵ درصد یا کمتر هستند، به بازار ارائه می‌شود. تایرهای ورزشی معمولا با شماره‌هایی مانند ۵۵/۲۲۵ (۵۵ نسبت ابعاد) عرضه می‌شوند. این اعداد نسبت ارتفاع تایر به عرض آن را به صورت درصد نشان می‌دهند. به عنوان مثال، در ۲۲۵/۷۵ ارتفاع تایر ۷۵% از ۲۲۵ میلیمتر = ۱۶۹ میلی متر خواهد بود.
تایر مناسب گل و لای
در حالی که تایرهای تمام سطوح برای رانندگی خوب در هر دو حالت جاده و خارج از جاده ساخته شده‌اند، تایرهای گل و لای، همانطور که از نامشان مشخص است، به طور خاص به عنوان تایرهای خارج از جاده طراحی شده‌اند. تایرهای گل و لایی می‌توانند بر روی هر سطح از گل تا ریگ‌زار و تپه‌های شن و ماسه‌ای غیر هموار حرکت کنند.
در تایرهای گل ولای، بلوک‌های آج بزرگتر و فاصله بین آنها بیشتر از تایرهای تمام سطوح است. این تفاوت‌ها برای پاک کردن گل و همچنین گرفتن و رها کردن سطح زمین به طور موثر برای ایجاد حداکثر تماس لاستیک با زمین برای کشش بهتر طراحی شده است
تایر با کارایی بالا یا بسیار بالا
تایرهای با کارایی بالایی که امروزه می‌شناسیم در اوایل دهه ۱۹۸۰ یعنی زمانی که شرکت Goodyear تعدادی از اتومبیل‌های دارای عملکرد بالا (شورولت کوروت) را به این تایرها مجهز کرد، به آمریکا معرفی شد. تایرهای دارای کارایی بالا همانند تایرهای ورزشی که عموما از آنها به عنوان لاستیک تابستانی یاد می‌شود برای فرمانپذیری و کشش برتر در جاده‌های آسفالته و هموار برای شرایط مرطوب و همچنین برای شرایط خشک طراحی شده‌اند. این نوع تایرها برای افرادی که به دنبال یک تجربه رانندگی هیجان‌انگیز هستند و برای رانندگی با خودرویی با عملکرد بالا در حداکثر ظرفیت آن، ضروری است. تایرهای با کارایی بالا معمولا دارای دیواره‌های جانبی محکم، کوتاه، بلوک های آجی بزرگ، و پوشش نایلونی روی کمربندهای فولادی تایر هستند که تا وقتی با سرعت‌های بالا حرکت می‌کنند اجزاء تایر را در کنار هم نگه دارند.
تایر برفی – زمستانی
تایرهای برفی – زمستانی همانطور که از نامش نیز مشخص است به طور خاص برای مواجهه با شرایط آب و هوایی سرد و همراه با برف‌های سنگین و جاده‌ای یخ زده طراحی شده‌اند. این تایرها را می توان از طریق آج لاستیکی انعطاف پذیر که در دماهای پایین‌تر همچنان منعطف باقی می‌مانند، شناخت. این امر باعث می‌شود که در جاده‌های لغزنده چسبندگی بهتر شود. طراحی عمیق آج و الگوهای منحصر به فرد آن در تایرهای زمستانی به پرتاب برف و آب از بین آج‌ها برای کشش بهتر کمک می‌کنند.
یکی دیگر از ویژگی‌های کلیدی تایرهای برفی – زمستانی لبه‌های درگیر شونده تایر است که برای کشش بیشتر بر روی جاده‌های یخی به کار می‌رود. بهتر است برای اینکه از لاستیک‌های برفی – زمستانی بهترین نتیجه را بگیریم، آنها را تنها در مناطقی استفاده کنیم که درجه حرارت به طور منظم به زیر نقطه انجماد می‌رود.
تایر کامیون و ماشین شاسی بلند
لاستیک کامیون / شاسی بلند در تمامی اشکال و اندازه‌ها تولید شده است. همانطور که از نامش نیز بر می‌آید این تایرها برای نصب بر روی وسایل نقلیه مسافری و شاسی بلند طراحی شده‌اند. برای کسانی که نیاز به حمل بار سنگین یا تریلر دارند این تایرهای کامیون سبک بهترین انتخاب هستند اما برای علاقمندان به رانندگی خارج از جاده تایر تمام سطوح یا گل و لای مناسب کامیون/شاسی بلند می تواند راه حل ایده آل‌تری باشد. تقریبا هر نوعی از تایرهای فصلی و یا تمام سطوح، بسته به نیاز و کاربرد مورد نظر، می تواند بر روی یک کامیون یا شاسی بلند سوار شده و کارآیی داشته باشد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
در میان انواع لاستیک خودرو انتخاب و خرید لاستیک مناسب همیشه آسان نیست. مهمترین نکته این است که شما (حداقل) درک اولیه‌ای از نیازهای رانندگی خود داشته باشید و دلیل برتری برخی از لاستیک‌ها نسبت به انواع دیگر را بدانید. داشتن دانش در مورد اینکه چه تایری در چه شرایط خاصی خوب کار می‌کند نه تنها می تواند عملکرد خودرو شما را بهبود بخشد بلکه می‌تواند در بلند مدت در هزینه‌های شما صرفه‌جویی کرده و به شما احساس خوبی بدهد.